Μου έπρηξαν το συκώτι…. Μα γίνεται αυτό;
Απλές, καθημερινές, συνηθισμένες εκφράσεις …μου έπρηξες το συκώτι, μου έκοψες τη χολή, με κοψοχόλιασες, έκανα καινούργιο συκώτι, έβγαλα τα συκώτια μου, μη χαλάς το συκώτι σου, μου κόπηκαν τα ήπατα, έχυσες χολή με τα λόγια σου, έγινες πικρόχολος, μη χολοσκάς, είμαι χολωμένος. Έχουμε συνειδητοποιήσει όμως πως αναφερόμαστε σε δυο σημαντικά όργανα του σώματος μας;
Ήπαρ ή αλλιώς συκώτι και χολή…. Μια καλή παρέα που βρίσκεται στο δεξί και πάνω μέρος της κοιλιάς μας κάτω από τα πλευρά μας. Η λέξη ήπαρ πιθανότατα προέρχεται από το ρήμα ηπάομαι που σημαίνει επιδιορθώνω, επισκευάζω. Άρα το ήπαρ είναι το εργαστήριο του οργανισμού μας που ας πούμε «επιδιορθώνει» πολλά πράγματα. Είναι το μεγαλύτερο εργοστάσιο του σώματός μας καθώς κάνει πάρα πολλές λειτουργίες. Παράγει και εκκρίνει τη χολή που χρειάζεται για την πέψη, μεταβολίζει τις περισσότερες ουσίες που υπάρχουν στον οργανισμό μας, ότι μπαίνει στο στομάχι μας μέσω του αίματος πρώτα περνάει από το συκώτι μας και φιλτράρεται ή μεταβολίζεται σε άλλες ουσίες, ρυθμίζει την πήξη του οργανισμού μας, παράγει πρωτεΐνες, αντισώματα, αποθηκεύει ενέργεια και πόσα άλλα πράγματα. Το όνομα συκώτι προέρχεται από τη λέξη σύκο. Στην αρχαιότητα οι κτηνοτρόφοι έτρεφαν ορισμένα ζώα αποκλειστικά με σύκα, γιατί είχαν καταλάβει ότι με αυτό τον τρόπο το συκώτι του ζώου αποκτά μια μοναδική γεύση. Το ήπαρ λεγόταν τότε «ήπαρ το συκωτόν». Από εκεί λοιπόν η λέξη συκώτι έμεινε στην καθημερινότητα. Η χολή είναι το υγρό που παράγει το συκώτι και βοηθάει στην πέψη. Η λέξη «χολή» οφείλει την ονομασία της στο πρασινοκίτρινο χρώμα της και σχετίζεται ετυμολογικά με τις λέξεις χλόη και χλωρός. Το συκώτι παράγει τη χολή και την αποθηκεύει σε ένα σακουλάκι που λέγεται χοληδόχος κύστη που βρίσκεται ακριβώς κάτω από το συκώτι. Όταν τρώμε, πάει ένα σήμα στον εγκέφαλο ο οποίος δίνει την εντολή να αδειάσει η χοληδόχος κύστη στον έντερο και να γίνει η πέψη. Επειδή είναι πικρή, την έχουμε συνδέσει με πικρά λόγια….. έχυσες τη χολή σου πάνω μου= με πίκρανες!
Στην αρχαιότητα το συκώτι θεωρούταν η έδρα του θάρρους, του θυμού και του φόβου. Εξ ου και η λέξη λευχηπατίας που σημαίνει δειλός, και ουσιαστικά είναι αυτός που έχει λευκό συκώτι. Το πόση σημασία είχε το συκώτι και η χολή στη διάθεση του ανθρώπου φαίνεται από τις πεποιθήσεις των αρχαίων. Τότε πίστευαν πως οι τέσσερεις χυμοί του σώματος (λευκή χολή, μαύρη χολή, αίμα και φλέγμα) έπρεπε να είναι σε ισορροπία για να είναι κάποιος υγιής. Όταν κάποιος δεν ήταν καλά θεωρούσαν πως δεν υπήρχε ισορροπία στους χυμούς. Για παράδειγμα, όταν κάποιος ήταν βαρύς και στενάχωρος, πίστευαν πως στον οργανισμό του κυριαρχούσε η μελαινα (=μαύρη) χολή που του έριχνε τη διάθεση. Από τότε αναφερόμαστε στην κατάσταση αυτή με τη λέξη «μελαγχολία», δηλαδή μέλαινα χολή. Λέξη καθημερινή. Αλλά λίγοι ξέρουν τι σήμαινε!
Τι συμπτώματα θα μας δώσουν αυτά τα δυο όργανα;
Το συκώτι δεν έχει νευρικές ίνες πόνου. Αυτό σημαίνει πως δεν πονάει όταν κάτι δεν πάει καλά. Γι’ αυτό τις περισσότερες φορές διαπιστώνουμε εντελώς τυχαία πως πάσχει. Πολύ συχνά μου λένε: μα δε νοιώθω τίποτε πως είναι δυνατόν να έχω κάτι στο συκώτι; Και όμως γίνεται. Για αυτό λέω συχνά πως οι πιο σοβαρές παθήσεις είναι ύπουλες γιατί είναι μουγκές και μπορεί να δημιουργήσουν σε βάθος χρόνου σοβαρά προβλήματα.
Υπάρχουν δυο κατηγορίες παθήσεων οι οξείες και οι χρόνιες. Σε περιπτώσεις που παρουσιάζεται οξεία, δηλαδή απότομη βλάβη στο συκώτι, τότε θα εμφανιστούν συμπτώματα. Ίσως λίγο βάρος και πόνος δεξιά στην κοιλιά, έντονη κόπωση και ίκτερος, δηλαδή κίτρινη χροιά στο δέρμα. Η πιο συχνή χρόνια πάθηση του ήπατος στο δυτικό πληθυσμό είναι το λίπος στο συκώτι. Τις περισσότερες φορές δε δημιουργεί προβλήματα, υπάρχει όμως ένα μικρό ποσοστό ασθενών που θα αποκτήσουν σοβαρή βλάβη και θα καταλήξουν με κατεστραμμένο συκώτι. Μια συχνή χρόνια συνθήκη που αυξάνει πολύ το λίπος στο συκώτι είναι η κατάχρηση αλκοόλ. Κάνει σοβαρότατη ζημιά και δυστυχώς λίγοι αντιλαμβάνονται τη βαρύτητά της. Λίπος προκαλούν επίσης η παχυσαρκία, τα αυξημένα λιπίδια στο αίμα και ο σακχαρώδης διαβήτης. Άλλες συχνές παθήσεις είναι οι χρόνιες ιογενείς ηπατίτιδες (B και C), οι αυτοάνοσου αιτιολογίας ηπατοπάθειες κ. α . Όλες αυτές οι καταστάσεις έχουν σαν αποτέλεσμα το συκώτι να γεμίζει πληγές, να γίνονται ουλές και μετά να σκληραίνει πολύ το συκώτι από τις πολλές ουλές. Η κατάσταση αυτή λέγεται κίρρωση. Και τότε ακόμη δεν υπάρχουν συμπτώματα. Τα συμπτώματα θα εμφανιστούν όταν το συκώτι δε θα αντέξει άλλο και θα εμφανίσει ηπατική ανεπάρκεια ή καρκίνο. Αυτά που δε θα μας απασχολήσουν είναι οι κύστεις και τα αιμαγγειώματα εκτός αν είναι πολύ μεγάλα σε μέγεθος.
Από τις πιο συχνές παθήσεις της χοληδόχου κύστης είναι οι πέτρες. Μπορεί να είναι μια ή πολλές, μικρές ή μεγάλες. Αυτές που είναι πιο επικίνδυνες είναι οι μικρές πέτρες γιατί μπορεί να μετακινηθούν, να σφηνώσουν και να δημιουργήσουν μια σοβαρή και επικίνδυνη νόσο που λέγεται παγκρεατίτιδα. Αυτή η κατάσταση έχει συμπτώματα και οδηγεί στο γιατρό κυρίως λόγο έντονου πόνου. Η χοληδόχος κύστη μπορεί να εμφανίσει πολύποδες. Δε μας απασχολούν αν είναι μικροί. Αν όμως ξεπεράσουν το 1 εκ. τότε πρέπει να γίνει χολοκυστεκτομή γιατί υπάρχει ο κίνδυνος να γίνει καρκίνος.
Πως μπορεί κάποιος να ελέγξει το συκώτι και τη χολή; Είναι πολύ απλός ο βασικός έλεγχος. Ένας υπέρηχος άνω κοιλίας και μια αιματολογική εξέταση ηπατικής βιοχημείας θα δείξουν στις περισσότερες περιπτώσεις αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Υπάρχουν βέβαια και όχι τόσο συνηθισμένες καταστάσεις που δε φαίνονται με το βασικό έλεγχο και χρειάζονται εξειδικευμένες εξετάσεις. Αλλά αυτό θα το συστήσει ειδικός.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να προσέχουμε; Πολύ απλά πράγματα χρειάζονται. Ισορροπημένη διατροφή, λογική λήψη αλκοόλ, άσκηση, έλεγχος σωματικού βάρους και που και που έλεγχος με εξετάσεις. Και αν και δεν έχει αποδειχθεί στη δυτική ιατρική, για να μη μας πρήζουν το συκώτι ας μη συσσωρεύουμε όλα τα δυσάρεστα συναισθήματα μέσα μας, θυμό, οργή στεναχώρια……
Σκεφτείτε το!!!
Αφήστε το σχόλιό σας στο Facebook πατώντας εδώ.