Τι είναι η κοιλιοκάκη;
Τώρα τελευταία όλο και συχνότερα με ρωτάνε για την κοιλιοκάκη. Σας δίνω μερικές απλές πληροφορίες.
Τι είναι η κοιλιοκάκη;
Η κοιλιοκάκη είναι μια χρόνια πάθηση που εμφανίζεται σε άτομα με γενετική προδιάθεση όταν καταναλώνουν προϊόντα που περιέχουν γλουτένη. Θεωρείται αυτοάνοσο νόσημα και ενώ παλιότερα πιστεύαμε πως είναι πολύ σπάνια πάθηση, τώρα ξέρουμε πως παγκοσμίως παρατηρείται στο 1% του πληθυσμού.
Η γλουτένη είναι ένας συνδυασμός πρωτεϊνών (της γλοιαδίνης και της γλουτελίνης) που βρίσκεται σε κάποια δημητριακά όπως το σιτάρι, το κριθάρι και η σίκαλη. Όταν ασθενείς με κοιλιοκάκη καταναλώνουν γλουτένη, ο οργανισμός τους πυροδοτεί μια ανοσολογική αντίδραση με αποτέλεσμα να καταστρέφονται οι λάχνες του λεπτού εντέρου.
Ο ρόλος του λεπτού εντέρου είναι η απορρόφηση των συστατικών της τροφής και αυτό γίνεται μέσω των λαχνών. Όταν οι λάχνες καταστρέφονται ο οργανισμός δεν μπορεί να απορροφήσει πολλές ουσίες με αποτέλεσμα να έχουμε σύνδρομο δυσαπορρόφησης.
Η κλινική εικόνα εξαρτάται από την ηλικία και τη βαρύτητα της νόσου. Πολύ συχνά δεν υπάρχει κανένα σύμπτωμα και η διάγνωση μπαίνει τυχαία. Μπορεί όμως να εμφανιστεί χρόνιο διαρροϊκό σύνδρομο ή σπανιότερα δυσκοιλιότητα, σιδηροπενική αναιμία, μετεωρισμός, αδυναμία αύξησης σωματικού βάρους, μειωμένη ανάπτυξη, υπογονιμότητα, συμπτώματα από έλλειψη βιταμινών και άλλων στοιχείων, οστεοπενία ή οστεοπόρωση, νευρολογικές διαταραχές, διαταραχή της ηπατικής βιοχημείας, καθυστέρηση της εφηβείας, δερματίτιδα, λέμφωμα κ.α.
Επίσης μπορεί να συνυπάρχει αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, σακχαρώδης διαβήτης, σύνδρομο Down, ή σύνδρομο Turner κ.α. Οι συγγενείς ατόμων με κοιλιοκάκη έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν τη νόσο.
Πως γίνεται η διάγνωση;
Η υποψία της νόσου μπαίνει από τη λήψη του ιστορικού και της αιματολογικές εξετάσεις. Αν ο γιατρός υποπτευτεί κοιλιοκάκη θα αναζητήσει ειδικά αντισώματα στις εξετάσεις αίματος όπως τα αντιγλοιαδινικά, τα αντιενδομυσιακά και τα αντισώματα έναντι ιστικής τρανσγλουταμινάσης.
Η επιβεβαίωση γίνεται με τη γαστροσκόπηση και τη λήψη βιοψιών λεπτού εντέρου που δείχνει τις βλάβες στις λάχνες. Υπάρχει και γενετικός έλεγχος των αντιγόνων ιστοσυμβατότητας HLA . Ο γενετικός έλεγχος μπορεί να χρησιμεύσει όταν η διάγνωση είναι αμφίβολη.
Ποια είναι η θεραπεία της κοιλιοκάκης;
Η κοιλιοκάκη αντιμετωπίζεται με δίαιτα χωρίς γλουτένη εφ’όρου ζωής. Όταν ο ασθενής σταματήσει τη λήψη γλουτένης οι λάχνες του εντέρου επανέρχονται στη φυσιολογική τους κατάσταση μέσα σε 6-12 μήνες. Τα συμπτώματα υποχωρούν μέσα σε λίγες εβδομάδες Σε βαριές περιπτώσεις ενδεχομένως να χρειαστούν συμπληρώματα για ένα διάστημα μέχρι να αποκατασταθούν πιθανές ελλείψεις βιταμινών και ιχνοστοιχείων.
Χρειάζεται σωστή παρακολούθηση ιδίως όταν πρόκειται για παιδιά για τον έλεγχο της ανάπτυξής τους , αλλά και για έλεγχο πιθανής συνύπαρξης αυτοάνοσων νοσημάτων ή λεμφώματος σε παιδιά και ενήλικες.
Υπάρχει μια δυσκολία στη θεραπεία. Η γλουτένη είναι πολύ διαδεδομένη στο εμπόριο και βρίσκεται στα περισσότερα τυποποιημένα τρόφιμα. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να αναζητείται το ειδικό σήμα στην ετικέτα της συσκευασίας που υποδηλώνει πως είναι ελεύθερο γλουτένης.
Ενδεικτικά θα πούμε πως απαγορεύονται όλα τα προϊόντα που περιέχουν αλεύρι όπως ψωμί, φρυγανιές, πίτες, μπισκότα, ζυμαρικά, κάποια αλλαντικά, μπύρα κ.α. Επιτρέπονται όλα τα φρούτα, τα λαχανικά, τα ψάρια, τα πουλερικά, τα γαλακτοκομικά, το ρύζι, το λάδια, καθώς και το καλαμπόκι όπως και τα προϊόντα από καλαμπόκι (π.χ αλεύρι).
Στα φαρμακεία κυκλοφορούν τρόφιμα (ψωμί, μπισκότα, μακαρόνια που έχουν παρασκευαστεί από αλεύρι χωρίς γλουτένη). Πολλές φορές όταν η γλουτένη είναι σε μικροποσότητες δεν αναγράφεται στα σκευάσματα και αυτό δημιουργεί θέμα. Γιατί ακόμη και όταν ένα προϊόν είναι φτιαγμένο με υλικά χωρίς γλουτένη, αν αυτό κατασκευάζεται στο ίδιο μηχάνημα όπου πριν είχε χρησιμοποιηθεί για προϊόντα με γλουτένη, μπορεί να υπάρξει πρόβλημα.
Γιατί ακόμη και κατανάλωση πολύ μικρής ποσότητας γλουτένης μπορεί να προκαλέσει μέσα σε λίγες ώρες καταστροφή των λαχνών. Στη αγορά κυκλοφορούν άλευρα, ψωμί, ζυμαρικά, μπύρες και άλλα προϊόντα χωρίς γλουτένη έτσι ώστε να παρασκευάζει κάποιος μόνος του το γεύμα του.
Αυτό που εγώ συστήνω είναι όσοι πάσχουν από κοιλιοκάκη να βρίσκονται σε επικοινωνία με την «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΛΙΟΚΑΚΗ» (www.koiliokaki.com) και μέσω της ομάδας της στο facebook (https://www.facebook.com/groups/koiliokaki/?ref=ts&fref=ts) μπορεί να πάρει κάποιος πολλές πληροφορίες για συγκεκριμένα προϊόντα και να ρωτήσει λεπτομέρειες για τη διατροφή που τα ξέρουν οι πάσχοντες καλύτερα από τους γιατρούς και του διαιτολόγους τους.
Μηνυματάκια να θυμόμαστε
- Η κοιλιοκάκη έχει γενετική προδιάθεση και θεωρείται αυτοάνοσο νόσημα
- Προκαλείται από την κατανάλωση τροφών που περιέχουν γλουτένη
- Η γλουτένη βρίσκεται σε προϊόντα που περιέχουν σιτάρι, κριθάρι και βρώμη, αλλά και σε μια πληθώρα τυποποιημένων προϊόντων.
- Ο ασθενής μπορεί να μην έχει καθόλου συμπτώματα, αλλά μπορεί να εμφανίσει μια πολύ μεγάλη ποικιλία συμπτωμάτων
- Η διάγνωση μπαίνει με την ανεύρεση ειδικών αντισωμάτων και τη γαστροσκόπηση με λήψη βιοψιών από το λεπτό έντερο.
- Η μοναδική θεραπεία είναι η προσεκτική διατροφή ελεύθερη γλουτένης
